Azot canlılar için oldukça önemli bir maddedir çünkü DNA’ nın, proteinin, çeşitli vitaminlerin ve hormonların yapısında bulunur. Atmosferde % 78 civarında azot bulunmasına rağmen canlıların azot kullanımı, azotlu bileşikleri tüketmekle mümkün olmaktadır. Örneğin, hayvanlar aminoasitler yolu ile azotu bünyesine alır. Azot döngüsü ekosistemlerde canlı ve cansız çevre arasında gerçekleşir. Canlı organizmaların ölüleri ve atıkları ile azotlu ögeler toprağa karışır.
Topraktaki bakteriler de azotlu bileşikleri parçalar. Parçalanan maddelerin bir kısmı amonyak tuzlarına, buradan da bazı bakteriler sayesinde nitrat ve nitrat tuzlarına çevrilir. Bu tuzlar suda kolayca eridiğinden bitki kökleri tarafından emilir. Böylece bitkilerde protein ve aminoasit gibi azotlu bileşikler meydana gelir. Bitkilerin canlılar tarafından tüketilmesi ile de azotlu bileşikler hayvan ve insanlara geçer. Canlılardan da tekrar toprağa salınarak azot döngüsü sürüp gider. Eğer ekosistemde azot döngüsü olmasaydı canlılar, yapı taşları olan protein gereksinimlerini karşılayamazdı.
