Son yıllardan görülen yüksek hava sıcaklıkları aslında sorunun ne kadar çok büyüdüğünü göstermektedir. Evet, artık küresel ısınmayı hisseder durumdayız. Şiirlere konu olmuş güzel sonbaharımızı, değişen iklim koşullarını kaybetmek üzeriyiz. Aşırı tüketim, hızlı bir endüstrileşme bu sonuca hızlıca götürdü bizi. Çok sıcak bir yaz geçirmekteyiz. Ya sonbahar? Bu gösterişli, romantik mevsimi kaybetmemek için bir şeyler yapma zamanı geldi hızla geçiyor bile! Neler mi yapabiliriz? Aslında vücudumuza bakarak fitleştirdiğimiz gibi…
Hepimizin güvenilir çevrede yaşamak, yeterli besin bulmak hakkı. Bu nokta biz bireyler olarak kendimize düşen payı yerine getirmeliyiz. Bu noktada işin beslenme kısmın neler yapabiliriz konuşalım dilerseniz. Bu arada başlıktaki ‘diyet ‘ kelimesi günlük hayatımızı sürdürürken yürüttüğümüz beslenme şeklini ifade etmektedir. Ve doğanın dengesinin vücudunda etkisini görmek içinde iyi bir fırsattır.
Hem doğa hem kendin için vücudunu doğa sever bir beslenme şekli ile fitleşmeye ne dersin. Ancak bu sefer kilo verip fitleşirken, Zor durum olan Dünyayı ve kaynaklarını da fitleştirmiş olacaksın. Bir taşla iki kuş! Hadi bakalım kolları sıvama zamanı. Bu sefer sorumluluğumuz büyük hem kendimizin hem de doğanın kelebek etkisi olacağız.
Sürdürülebilir Diyetler, Sürdürülebilir Dünya!
İlk başta biraz gerçeklerden başlayalım. Dünyada 950 milyon kişi kronik aç, 2 Milyar kişi ise sağlığını sürdürebilmesi için gerekli olan besin öğelerinden yoksun. Görünen o ki hızlı tüketim, kaynakların azalması ile birlikte gittikçe besin çeşitliği azalmakta ve daha fazla insanın aç kalınacağı düşünülmektedir. Bu noktada süre gelen beslenme sistemimizi değiştirip, daha doğa dostu bir beslenme sistemine geçmek hep bizim hem de gelecek neslimiz için, hem de açlığı azaltabilmek için şart! Bu bağlamda FAO ortaya çıkardığı ‘SÜRDÜREBİLİR DİYET’ işimizi görebilir.
Peki sürdürülebilir diyet ne demektir? Onla başlayalım istersiniz. Sesinizi duyar gibiyiz bu işin sürdürebiliri olur mu diyet? Tabi ki olur, olmalı da, olmazsa hızlı bir şekilde kaynakları tüketeceğiz, türler yok olacak, susuz kalacağız, iklimler değişecek ve de eko sistemi bozmuş olacağız. Sürdürebilir diyet ise Dünya ve çevreye dost var olan koşulları minumum derecede zarar verip sağlığımızı koruyabileceğimiz bir beslenme sistemi oluşturmak diyebiliriz. Karbon ayak izini bir çoğumuz duymuştur herhalde, insan faaliyetlerinin sera gazı cinsinden çevreye verdiği zararın ölçüsü diye biliriz. 2 tip vardır. Birincil ve ikincil/dolaylı ayak izi. Birincil tüketim evsel enerji ve ulaşım derken, ikincil ise kullandığımız bir maddenin besinin imalatından, bozulmasında kadar geçen süreç etkisidir.
Konumuz gereği dolaylı ayak izin beslenmenin yeri büyüktür. Örneğin bir kırmızı etin karbon ayak izi diğer besinlere göre oldukça fazladır. Bu nokta beslenmemizde ufak tefek değişiklikler çevrede kelebek etkisi yaratabiliriz. Aşağıdaki önerileri beslenmemizde prensip haline getirerek türlerin varlığın devamına, eko sistemin iyileşmesine ve nispeten açlığın bu kadar çok ilerlemesini engelleyebiliriz.
Sürdürülebilir Dünya için aşağıdaki önerileri dikkat almamızda fayda var.
- Daha az et tüket. Maalesef kırmızın etin karbon ayak izi oldukça diğer besinlere göre yüksek. En azında haftada 2 kez kırmızı et yemeyi sınırlandırarak, daha çok bitkisel kurubaklagilller, balık yada tavuk yönlenmemiz ÇEVREYE DOST BİR HAREKET olacaktır.
- Yöresel beslenme bu noktada çok önemli. İthal ürünlerden uzak durup daha çok yaşadığımız yere uygun, doğamıza uygun besinler tercih ederek, ÇEVRE CANLISI davranmış oluruz. Hatta tabi ki mümkünse bahçemizde meyve ağaçları yetiştirerek Dünyaya salgılanan karbonları azaltmak bile mümkün olabilir.
- Aldığımız besinlerin ambalajı DOĞAYA DOST olmasına dikkat etmeliyiz. Örneğin köpük ambalaj yerine karton mukavva, cam şişede su almak gibi.
- Çok işlenmiş besinlerin ne sağlığımıza ne doğamıza katkısı var. Örneğin bir elmanın yetiştirilmesi 70 litre su gerekirken bir hamburgerin imalatında 2400 lt su gerekmektedir.
- Artık ulaşım bisiklet kullanımının yaygınlaşması hem fitliğinizi korurken hem de doğamızı koruyacaktır.
- Peki Dünyaya ve Çevreye Dost en diyet Hangi dersiniz ? Tabi ki zeytinyağı, tahıllar, taze ve kurumuş meyveler, orta düzeyde balık, et , tavuk ve süt ürünleri, birçok tat ve baharat içeren, şarabında renk verdiği Akdeniz diyetidir. Nedir ayrıcalığı dersek ? Sanırım tamamen gerçek besinle kuşatılması olabilir. Ayrıca Akdeniz diyeti aynı zaman bir biokültürün devamlılığını da sağlayan bir modeldir.
Yukarıdaki önerileri dikkate alarak Dünyamıza ve çevremize kelebek etkisi yaratabiliriz. Yarın Çok geç olabilir…
Sağlıklı yönde diyet değişiklikleri;
- Küresel tarımın sera gazı salınımını %30-60 oranında azaltırken,
- Şeker hastalığı oranlarını %16-41 oranında
- Kanser hastalığını %7-13 oranında
- Kalp hastalığından ölüm oranlarını %20-26 oranında azaltacağı söylenmektedir. Yani buradan anlaşılan sağlıklı bir diyet örüntüsü ile hem dünya hem de kendi sağlığımızı koruruz.
Doğru diyet seçimlerinin çevre ve sağlık üzerinde ki çift yönlü faydasından biride sağlığı geliştirirken sağlık malzemelerinin üretim aşamasında kullanılan doğal kaynakların kullanılmasını azaltmasıdır.
Sporcuyum ve fazla bir şekilde hayvansal kaynaklı protein tüketmen gerekiyor diyorsan, bitkisel proteinler ile de bu işi çözmek kolay. Uygun tahıllar ile birleşimi ile et gibi yüksek verimli proteine çevirmen mümkün.
Kuru fasulye- pirinç
Yeşil mercimek-buğday/yarma
Yoğurt- pirinç gibi.
Kaslarımıza ve doğamıza uygun bir salataya ne dersin?
DOĞA DOSTU PROTEİN SALATASI
MALZEMELER
- 1 demet taze kekik
- 6 yemek kaşığı elma sirkesi
- 1 yemek kaşığı bal
- 4 yemek kaşığı zeytinyağı
- 300 g ıspanak yaprağı
- ½ adet kırmızı lahana
- 1 adet aysberg
- 2 adet kırmızı soğan
- 400 gram haşlanmış mercimek
- 100 gram haşlanmış buğday yarması/ bulgur
YAPILIŞI
1 kevgirde mercimekleri yıkayıp süzün Soğanları soyun ve çok ince doğrayın. Kekik yapraklarını saplarından ayırıp kıyın. Elma sirkesini tuz, karabiber, bal ve zeytinyağı ile karıştırın. Kekik soğan ve mercimeği içine katın. Kırmızı lahanayı uzunlamasına 2 ye bölün ve kök uzantısını keserek çıkartın. Yapraklarını 2 cm genişlikte şeritler halinde doğrayın. Ispanak yapraklarını yıkayın ve ½ cm kalınlığında kıyın. Göbek salatayı temizleyin, yıkayın ve kurulayın. Yaprakları 2 cm genişlikte şeritlere kesin. Salatayı servisten hemen önce mercimek ile karıştırın. Yanında kepekli ekmek ile servis yapınız.
BESİN DEĞERİ CETVELİ (1 PORSİYON İÇİN):
- Enerji:250 kkal
- CHO:30 g
- Protein: 10 g
- Yağ: 12 g
BESİN EDERİ
4 et, 2 ekmek, 2 porsiyon yağ yerine ana öğün olarak tercih edebiliriz.
